Titre : | Kan de bouw van de Ethiopische Grand Renaissance Dam leiden tot (de-) escalatie van het conflict om water in de Nijlregio |
Auteurs : | David Laks |
Type de document : | Thesis |
Editeur : | Brussels [Belgique] : Royal Military Academy, 2014 |
Article en page(s) : | 61 |
Langues: | Néerlandais |
Tags : | Working paper ; CSEM/HStO 128 ; Ethiopië (N) |
Résumé : |
Met eigen ogen heb ik in 2013 gezien hoe de lokale bevolking van Zuid-Soedan gebruik maakt van de rivier de Nijl. Het is niet alleen een wasplaats en een bron van voeding door de vele vis, maar temeer een plek voor de bevolking om zich te vestigen. Met zeer beperkte middelen trachten de Zuid-Soedanezen een nieuw bestaan op te bouwen na de lange onafhankelijkheidsstrijd. Het Nijlwater wordt daarbij gebruikt voor irrigatie van het eigen kleine stukje grond en is voor Zuid-Soedanezen en vele Afrikanen dan ook van levensbelang. De rivier biedt enerzijds vele mogelijkheden maar is ook kwetsbaar en niet alleen door de invloeden van de klimaatverandering. Bovenal zorgt het grensoverschrijdende karakter van rivieren voor spanningen tussen oeverstaten. De rivier de Nijl is met een geschatte lengte van bijna 6.700 kilometer één van de langste rivieren ter wereld.1 De Blauwe Nijl ontspringt in Ethiopië waar 85% van het Nijlwater dat uiteindelijk Egypte bereikt, vandaan komt. De rest van Egyptes Nijlwater is afkomstig uit de Witte Nijl. Deze vindt zijn oorsprong in het Victoriameer en komt via Zuid-Soedan bij de hoofdstad van Soedan samen met de Blauwe Nijl. De Nijl heeft een lange geschiedenis en vele disputen over het gebruik ervan die nog steeds teruggaan tot rechten die in 1929 en 1959 zijn vastgelegd. Het rivierwater wordt daarin tussen Egypte en Soedan verdeeld waarbij de andere oeverstaten geen enkele rol spelen. De afgelopen jaren leidde dit tot conflicten tussen de landen in de Nijlregio die overigens vooralsnog beperkt blijven tot retoriek. De start van het ambitieuze- en voor sommigen megalomane project van de Ethiopische Grand Renaissance Dam (EGRD) op de Blauwe Nijl vormt de aanleiding van deze research paper. Deze dam heeft namelijk het altijd latent aanwezige conflict weer actueel gemaakt. Een project of de bouw van een bovenstroomse dam heeft namelijk ontegenzeggelijk invloed op de toevoer van water naar landen stroomafwaarts. Volgens Egypte heeft de nieuwe dam grote gevolgen voor de toestroom van water wat extra pregnant wordt door de toenemende vraag naar water door een explosieve bevolkingsgroei. Egypte beroept zich nog steeds op historische rechten uit 1929 die door het verdrag van 1959 niet veranderden en schroomt nu ferme taal ten opzichte van Ethiopië niet. Een nieuw verdrag dat door Ethiopië in juni 2013 werd geratificeerd, is dan ook door Egypte en Soedan niet erkend. Hierdoor is een impasse ontstaan en lijkt er weinig beweging. Dat dit invloed heeft op de onderlinge relaties en tot conflicten kan leiden is evident. Welke relaties dat zijn is niet voor iedereen even duidelijk. Naast de Nijllanden zijn er meer landen met belangen in de Nijlregio zoals Israël en Saudi-Arabië en is China sinds enkele decennia een grote nieuwe speler op het toneel. De Chinezen hebben namelijk grote economische belangen in de regio. De invloed die China in de regio heeft is niet altijd zichtbaar en vaak moeilijk te doorgronden. Eigen economische belangen lijken over het algemeen te prevaleren boven alle andere belangen. Om de huidige situatie beter te begrijpen is het daarom belangrijk naar de geschiedenis te kijken. De Schotse historicus Thomas Carlyle gaf in de 19e eeuw het belang van geschiedenis aan met de woorden “Het heden is de totaalsom van de geschiedenis”.2 Inzicht in de complexiteit van de situatie in de Nijlregio maar ook begrijpen waarom een conflict kan escaleren vereist daarom gedegen kennis van de historische aspecten in relatie tot de huidige ontwikkelingen. Het heden kenmerkt zich door de bouw van de Ethiopische Grand Renaissance Dam (EGRD) en de reacties hierop die direct gekoppeld kunnen worden aan de geschiedenis. Hieruit blijkt dat er eigenlijk niet veel veranderd is in de onderlinge verhoudingen. Voor deze research paper is dan ook de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: Hoe kan de bouw van de Ethiopische Grand Renaissance Dam op de Nijl leiden tot (de-) escalatie van (water) conflicten in de Nijlregio? Om tot een antwoord op deze vraag te komen zijn vier deelvragen geformuleerd die in de respectievelijke hoofdstukken worden beschreven. In het eerste hoofdstuk wordt bekeken wat de macht van water in het algemeen en vervolgens in de Nijlregio is. Naast algemene aspecten worden onder andere de invloed van het klimaat op beschikbaarheid van water en conflicten om water beschreven. Het tweede hoofdstuk gaat in op de bouw van de Grand Renaissance Dam die dè voedingsbodem lijkt voor het oplaaien van het huidige conflict. De vraag die wordt beantwoord is welke invloed de EGRD heeft op de huidige spanningen. Naast de belangen die de Nijllanden hebben, wordt ook de invloed van de oude Nijlwaterverdragen verder belicht en wordt ingegaan op de laatste initiatieven. Het derde hoofdstuk gaat uitgebreid in op de achtergronden van de historische en contemporaine onderlinge verhoudingen en de recente ontwikkelingen. De vraag die gesteld wordt is hoe de huidige onderlinge relaties van de landen beschouwd kunnen worden in het licht van de geschiedenis. Omdat de invloed van China tot diep in de Nijlregio reikt wordt in het vierde hoofdstuk aandacht besteedt aan de vraag welke rol China speelt. Hierbij wordt onder andere China’s buitenlandpolitiek besproken en enkele achtergronden hierbij. Daarnaast wordt ingegaan op een mogelijke rol van China indien het conflict escaleert of beter nog in een veel eerder stadium waarbij China’s bemiddelingsrol wordt gepresenteerd. In hoofdstuk vijf wordt afgesloten met een conclusie. Om het onderzoek af te bakenen worden alleen de in mijn ogen vier belangrijkste Nijllanden Egypte, Ethiopië, Soedan en Zuid-Soedan beschreven in deze paper. Niet alle factoren van invloed worden uitgebreid beschreven zoals de invloed van religie en de complexiteit van de binnenlandse politieke situatie in de diverse landen. De invloed van andere landen blijft in deze verdiepingsprestatie beperkt tot China omwille van de omvang van het onderzoek. Vanaf 8 april 2014 zijn geen nieuwe ontwikkelingen meer verwerkt. Het onderzoek is te definiëren als een beschrijvend en verklarend onderzoek. De gebruikte onderzoeksmethode is een traditionele literatuurstudie. Enerzijds een uitgebreide analyse van diverse publicaties, boeken, eerder verschenen studies en vele artikelen. Anderzijds de opiniefora en artikelen op internet die een beeld geven hoe er tegen de huidige situatie wordt aangekeken. Ook contact met specialisten per email of persoonlijk bij het Egmont-Instituut in Brussel hebben bijgedragen aan de beeldvorming. Op deze wijze tracht ik een verband te zoeken tussen het verleden en de huidige situatie maar doe ik ook een uitspraak over mogelijke toekomstige ontwikkelingen en China’s rol hierin. |
En ligne : | http://units.mil.intra/sites/UBDef-BUDef/_layouts/DocIdRedir.aspx?ID=UBDEF-32-9412 |
Exemplaires (1)
Code-barres | Cote | Support | Localisation | Section | Disponibilité |
---|---|---|---|---|---|
118583R | RMA Mast CSEM/HStO 128 DIV/26 | Thesis | Royal Military Academy | BIBL ERM Cave | Exclu du prêt |